زخم بستر (Bed sores) یا زخم فشاری (Pressure ulcers) بیشتر افرادی را تهدید می‌کند که به دلیل سکته مغزی یا آسیب‌های نخاعی قادر به حرکت و جابجایی نیستند. این عارضه دیابتی‌ها و افرادی که از ویلچر استفاده میکنند را نیز درگیر می‌کند. این زخم‌ها بیشتر در نقاطی از پوست ظاهر می‌شوند که تحت فشار قرار دارند. تغییر رنگ پوست، درد و تورم از نشانه‌های اولیه آنها هستند. با مطالعه این مقاله با مراحل و چگونگی درمان زخم‌های بستر آشنا می‌شوید.
زخم بستر چیست؟
زخم بستر نوعی ضایعه پوستی است که به دلیل فشار طولانی مدت به پوست، بروز می‌کند. این فشار به مرور زمان جریان خون در ناحیه مستعد را کاهش می‌دهد. به همین دلیل بافت آسیب می‌بینید و کم کم از بین می‌رود. این عارضه بیشتر در نقاطی از بدن ایجاد می‌شود که پوست روی برجستگی استخوانی (مانند باسن و پاشنه پا) قرار گرفته است. برای درمان و کنترل آن لازم است به متخصص پوست مراجعه کنید.
انواع درجه‌بندی زخم بستر
مرحله ۱:
در این مرحله زخم بستر تازه در حال شکل گرفتن است؛ یعنی آسیب را در سطحی‌ترین و بالاترین لایه پوست می‌بینید. ناحیه آسیب‌دیده قرمز است و بیمار هنگام لمس، درد را حس می‌کند. در این مرحله هنوز پوست دچار پارگی نشده است و احتمالا با علائم زیر مواجه می‌شوید:
ناحیه آسیب‌دیده گرم است.
بیمار خارش یا سوزش خفیف دارد.
محل زخم سفت‌تر از بافت‌های مجاور است.
رنگ محل زخم در افرادی که پوست تیره دارند، بنفش و آبی رنگ است و برای افرادی که پوست روشن دارند، قرمز است.
خونرسانی به ناحیه آسیب‌دیده دچار اختلال شده است، به همین دلیل اگر محل زخم را فشار دهید، پوست رنگ‌پریده نمی‌شود.
مرحله ۲:
در این مرحله پوست دچار ترکیدگی شده و زخم باز شده است. در واقع یک فرورفتگی به رنگ قرمز در ناحیه آسیب‌دیده می‌بینید. احتمال وجود تاول نیز وجود دارد. از نشانه‌های رایج این مرحله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
وارد شدن به این مرحله، یعنی احتمال بروز عفونت بیشتر شده است. بنابراین باید حواستان به علائم آن نیز باشد. افزایش درد و تب، نشانه‌های مهم عفونت هستند.
مرحله ۳:
حالا دیگر زخم از لایه‌های بالایی پوست نفوذ کرده و خود را به بافت چربی رسانده است. بافت چربی را می‌توانید ببینید اما استخوان و عضلات دیده نمی‌شود. این زخم عمق و فرورفتگی بیشتری دارد. علائم آن در موارد زیر خلاصه می‌شود:
به دلیل بافت مرده، رنگ زخم سیاه است.
ترشحات زخم تغییر رنگ داده‌اند.
بوی بدی از زخم احساس می‌کنید.
مرحله ۴:
در این مرحله بیمار شرایط سختی را تحمل می‌کند. حالا زخم بسیار عمیق شده و خود را به ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و تاندون‌ها رسانده است. در مرحله ۴ زخم بستر، احتمالا بیمار با عفونت مواجه می‌شود، به همین علائمی مانند بوی بد، درد شدید و ترشحات چرک، شدیدتر می‌شوند. خوب است بدانید بیماری‌هایی قلبی و عروقی و دیابت بر جریان خون تاثیرگذار هستند، به همین دلیل متخصصان از آنها به عنوان عوامل خطر زخم بستر معرفی میکنند.
اگر در این زمینه به مشاوره و دریافت نوبت از پزشک پوست و متخصص قلب نیاز دارید، می‌توانید از خدمات آنلاین سلامت درمانکده استفاده کنید. با مراجعه به سایت این مجموعه لیست پزشکان پوست و بهترین دکتر قلب تهران در اختیار شما قرار میگیرد.
بهترین و سریعترین درمان زخم بستر چیست؟
درمان زخم بستر مرحله ۱:
قبل از هر اقدامی باید سعی کنید فشار در ناحیه زخم را برطرف کنید. هرگونه فشار اضافه باعث پارگی زخم و باز شدن آن می‌شود. تغییر موقعیت، تمیز و خشک کردن ناحیه آسیب‌دیده اقداماتی هستند که در کنترل این شرایط به شما کمک میکنند. مثلا هر ۲ ساعت یکبار وضعیت بیمار را تغییر دهید یا از بالش به عنوان تکیه گاه در قمست‌های مختلف بدن استفاده کنید. برای شستشو زخم از شوینده‌های ملایم استفاده نمایید و در تمامی مراحل حواستان باشد تا فشار بیش از حد به زخم وارد نکنید. در صورتیکه بتوانید زخم بستر را در این مرحله کنترل کنید، مدت زمان درمان چیزی حدود ۳ روز خواهد بود. می‌توانید از تشک‌های مواج استفاده کنید تا شرایط کمی برای شما راحت‌تر شود.
درمان زخم بستر مرحله ۲:
در این مرحله نیز برداشتن فشار در ناحیه آسیب‌دیده باید اولین اقدام شما باشد. حالا زخم باز است و باید نسبت به شستشو و تمیز نگه داشتن آن بیشتر دقت کنید. احتمالا پزشک از شما می‌خواهد تا با محلول‌های شستشوی زخم، ناحیه آسیب‌دیده را تمیز و خشک کنید. استفاده از پانسمان‌های مخصوص، به شما در کنترل شرایط کمک میکنند.
درمان زخم بستر مرحله ۳:
مدت زمان درمان این مرحله چیزی حدود ۴ ماه است و برای کنترل آن به کمک پزشک نیاز دارید. اقدامات درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
درمان زخم بستر مرحله ۴:
برای درمان این مرحله از زخم بستر به مراقبت‌های شدید پزشکی نیاز دارید و احتمالا پزشک متخصص جراحی را تجویز می‌کند. طول درمان ممکن است تا ۲ سال نیز ادامه داشته باشد.
به طور کلی درمان زخم بستر شامل موارد زیر می‌شود:
کاهش فشار
جابجایی و تحرک بیمار
شستشو، پانسمان و تمیز نگه داشتن زخم
استفاده از تکیه‌گاهایی مانند بالش در بین اندام‌های بدن. مثلا بین دو زانوی بیمار بالش قرار دهید.
خارج کردن بافت آسیب‌دیده
مصرف آنتی‌بیوتیک و داروهای مسکن برای کنترل عفونت و درد
چگونه از زخم بستر جلوگیری کنیم؟
بیمار را به طور مرتب جابجا کنید.
برخی از نقاط بدن مانند باسن، دنبالچه، ستون فقرات و پشت بازوها مستعد زخم بستر هستند. به طور روزانه این مناطق را بررسی کنید.
از بالش و کوسن‌های مناسب برای تکیه‌گاه استفاده کنید.
تشک‌های مواج انتخاب خوبی برای بیمارانی هستند که توان جابجایی ندارند.
حواستان به تغییرات پوستی باشد.
اگر با علائم بیماری‌هایی مانند تبخال (HSV) مواجه شدید، حتما با پزشک برای درمان آنها مشورت کنید. عفونی شدن تاول‌های این بیماری پوستی، ریسک بروز زخم بستر را افزایش می‌دهد. (منبع: ویجیاتو)
رزرو آنلاین پزشک متخصص در تهران با درمانکده
درمانکده پلتفرمی است که در راستای افزایش سطح سلامت عمومی جامعه فعالیت می‌کند. این مجموعه تلاش کرده است با متخصصان باتجربه و متعهد در سراسر استان تهران همکاری داشته باشد. با مراجعه به سایت این مجموعه و جستجوی تخصص پزشکی، لیست پزشکان همراه با اطلاعات آنها در اختیار شما قرار میگیرد. با بررسی اطلاعات می‌توانید از پزشک مورد نظر آنلاین نوبت بگیرید. همچنین درمانکده شرایطی را مهیا کرده است تا بتوانید با پزشکان متخصص در تهران مشاوره آنلاین داشته باشید.
