در دنیایی که هر ثانیه میلیون‌ها قطعه اطلاعات از طریق شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها و رسانه‌های مختلف منتشر می‌شود، تشخیص حقیقت از دروغ چالشی بزرگ است. این روزها تنها راه مبارزه با اطلاعات جعلی شناسایی اخبار جعلی با هوش مصنوعی است. موضوعی که در این مقاله ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کنیم. پس اگر می‌خواهید بدانید هوش مصنوعی چیست و چطور اطلاعات جعلی را کشف می‌کند، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
چرا باید اخبار جعلی را با AI شناسایی کنیم؟
در طول همه‌گیری کرونا، شایعاتی درباره درمان‌های غیرعلمی گسترش یافت که منجر به رفتارهای خطرناک در برخی جوامع شد. این مثال نشان می‌دهد که چگونه اخبار نادرست می‌تواند زندگی مردم را به خطر بیندازد.
البته همه می‌دانیم که تشخیص محتوای جعلی چقدر مهم است؛ ولی مشکل اینجاست که حجم عظیم اطلاعات جعلی، شناسایی‌کردن آن را دشوار می‌کند. در چنین شرایطی، ابزار Fake news detection وارد میدان می‌شوند تا با تحلیل داده‌ها و شناسایی الگوهای مشکوک، به جنگ اخبار دروغ بروند. ابزاری که هسته مرکزی آن‌ها هوش مصنوعی است.
چگونه هوش مصنوعی در شناسایی اخبار جعلی کمک می‌کند؟
هوش مصنوعی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، ابزارهایی را در اختیار ما قرار داد که پیشاز آن غیرقابل تصور بودند. یکی از این فناوری‌ها، پردازش زبان طبیعی (NLP) است. این سیستم‌ها می‌توانند متن‌ها را تحلیل کرده و نشانه‌هایی مانند تناقض‌های منطقی، استفاده بیش‌ازحد از واژه‌های احساسی یا ناسازگاری با حقایق ثبت‌شده را شناسایی کنند. البته این شناسایی مرهون دسترسی به حجم عظیمی از داده‌ها و مقالات موجود در وب است؛ داده‌هایی که باعث ایجاد ابزارهای قدرتمندی مانند چت جی پی تی شده‌اند و راستی آزمایی اخبار با AI را ممکن ساخته‌اند.
در کنار پردازش زبان طبیعی، الگوریتم‌های یادگیری ماشین با بررسی حجم عظیمی از داده‌های تاریخی، الگوهای انتشار اخبار جعلی را تشخیص می‌دهند. این سیستم‌ها می‌توانند پیش‌بینی کنند که یک خبر خاص با چه سرعتی در شبکه‌های اجتماعی پخش خواهد شد و آیا منشا آن قابل اعتماد است یا خیر.
جالب است بدانید پلتفرم‌های بزرگی مانند فیسبوک و اینستاگرام هم از همین الگوریتم‌ها برای شناسایی اخبار جعلی با هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.
از سوی دیگر، بینایی کامپیوتری (Computer Vision) فناوری است که برای شناسایی تصاویر فیک یا دستکاری شده استفاده می‌شود. امروزه فناوری‌هایی مانند دیپ‌فیک (Deepfake) که تصاویر و ویدئوهای جعلی تولید می‌کنند، توسط ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به‌سرعت شناسایی می‌شوند. مشاهدات نشان می‌دهد که الگوریتم‌های پیشرفته قادرند حتی کوچکترین ناهماهنگی را در سایه‌ها یا حرکات چهره تشخیص دهند.
معرفی ابزارهای هوش مصنوعی برای مقابله با اطلاعات جعلی
تاکنون با تاثیر هوش مصنوعی در رسانه‌های جمعی و فناوری‌هایی که برای تشخیص اطلاعات دروغین به کار می‌روند آشنا شدید. اکنون وقت آن است که وارد میدان عمل شویم و ابزارهای تشخیص هوش مصنوعی برای مقابله با اطلاعات جعلی را معرفی کنیم. در ادامه 4 ابزار معروف در این حوزه را معرفی می‌کنیم که حسن‌ختام آن‌ها، هوش مصنوعی فارسی هوشا است.
Google Fact Check Tools: ابزار راستی‌آزمایی اخبار گوگل
گوگل با توسعه Google Fact Check Tools، گام بزرگی در راستای مقابله با اطلاعات جعلی برداشته است. این پلتفرم با همکاری سازمان‌های مستقل راستی‌آزمایی مانند Snopes و FactCheck.org، اخبار منتشرشده در سراسر وب را بررسی می‌کند. سیستم هوش مصنوعی گوگل با تحلیل متن، منبع خبر و تاریخچه انتشار آن، برچسب‌های «تاییدشده»، «نادرست» یا «نیمه‌واقعی» را به محتوا اضافه می‌کند.
ضمناً Google Fact Check Tools به کاربران اجازه می‌دهد تا مستقیماً در نتایج جستجو، گزاره‌های راستی‌آزمایی‌شده را مشاهده کنند. این ویژگی نه‌فقط شفافیت را افزایش می‌دهد، بلکه به کاربران کمک می‌کند پیش از اشتراک‌گذاری محتوا، از صحت آن اطمینان حاصل نمایند.
برای کار با این ابزار کافیست ابتدا باید وارد سایت آن شوید. متاسفانه درحال‌حاضر این کار فقط با استفاده از تحریم‌شکن امکان‌پذیر است. سپس می‌توانید متن یا کلیدواژه مورد نظر خود را وارد کنید تا سایت مجموعه‌ای از اخبار جعلی مرتبط با آن را به شما نشان دهد. ما این کار را برای کلیدواژه «President of Ukraine» انجام دادیم؛ نتایج آن را در ادامه مشاهده می‌کنید:
Hoaxy: تحلیل اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی
ابزار Hoaxy که توسط محققان دانشگاه ایندیانا طراحی شده است، تمرکز خود را بر تحلیل نحوه انتشار اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی گذاشته است. این پلتفرم با ردیابی مسیر انتشار یک خبر از طریق حساب‌های کاربری، ربات‌ها و صفحات مشکوک، نقشه‌ای از چگونگی گسترش اطلاعات نادرست ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند با جستجوی کلیدواژه مورد نظر خود، فهرستی از اخبار دروغین مرتبط با آن را مشاهده کنند.
نمونه‌ای از اخبار دروغینی که با وجود پلتفرم هواکسی به‌راحتی قابل شناسایی بود مربوط به هیلاری کلینتون، نامزد ناکام ریاست جمهوری آمریکا است، اخباری دروغی که بر علیه او و مبتنی بر ارتباط وی با گروه‌های غیرقانونی سوءاستفاده اخلاقی از کودکان منتشر شد و تاثیر زیادی بر نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا گذاشت.
Deepware Scanner: شناسایی ویدئوهای دیپ‌فیک
با گسترش فناوری‌های تولید محتوای جعلی مانند دیپ‌فیک، نیاز به ابزارهای تشخیص پیشرفته و تاثیر هوش مصنوعی بر رسانه بیش‌ازپیش احساس می‌شود. Deepware Scanner یک سرویس مبتنی بر هوش مصنوعی است که ویدئوها و تصاویر دستکاری‌شده را با دقت بالا شناسایی می‌کند. این ابزار با تحلیل فریم به فریم ویدئو، ناهماهنگی‌هایی در سایه‌ها، حرکات چهره و حتی فرکانس صدا را تشخیص می‌دهد. نکته جالب درباره شناسایی اخبار جعلی با هوش مصنوعی Deepware Scanner اینجاست که کار با این ابزار، به هیچ دانش تخصصی نیاز ندارد.
هوشا (Hoosha AI): ابزار فارسی‌زبان برای تحلیل محتوای آنلاین
هوشا اولین پلتفرم هوش مصنوعی تمام فارسی است. این ابزار را می‌توان نوعی چت جی پی تی فارسی دانست که با استفاده از الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی (NLP)، صحت محتوای منتشرشده را شناسایی کند. البته پلتفرم هوش مصنوعی هوشا فقط یک ابزار ساده نیست. این پلتفرم با ترکیب بهترین ابزار AI از جمله Chat GPT و گوگل جمینای، قدرت بسیار بالایی در تحلیل اطلاعات دارد و دقت نتایج آن نیز نسبت به سایر رقبا بیشتر است.
نقش رسانه‌ها و کاربران در کاهش انتشار اخبار جعلی
اگرچه هوش مصنوعی ابزار قدرتمندی است، اما مقابله با اطلاعات جعلی بدون مشارکت فعال رسانه‌های هوشند و کاربران ممکن نیست. آموزش عمومی یکی از کلیدی‌ترین راهکارها است. کارگاه‌های آموزشی درباره تفکر انتقادی و روش‌های شناسایی اخبار جعلی می‌تواند به کاربران کمک کند پیش از اشتراک‌گذاری محتوا، آن را ارزیابی کنند.
رسانه‌های معتبر نیز باید از ابزارهای راستی‌آزمایی به صورت مستمر استفاده کنند. شبکه‌هایی مانند BBC و Reuters از سیستم‌های هوش مصنوعی برای بررسی صحت اخبار پیش از انتشار بهره می‌برند. این رویکرد نه تنها اعتبار رسانه را حفظ می‌کند، بلکه از گسترش شایعات جلوگیری می‌نماید.
از سوی دیگر، قوانین و مقررات نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. کشورهایی مانند آرژانتین قوانینی را تصویب کرده‌اند که پلتفرم‌های دیجیتال را ملزم می‌کند محتوای مشکوک را حداکثر تا 12 ساعت برچسب‌گذاری کنند. این اقدامات قانونی همراه با فناوری‌های هوش مصنوعی، می‌توانند چرخه انتشار اخبار نادرست را کند کنند.
آیا هوش مصنوعی می‌تواند بر اطلاعات جعلی غلبه کند؟
هوش مصنوعی بدون شک ابزاری انقلابی در جنگ با اطلاعات جعلی است، اما این نبرد بدون همکاری جهانی به پایان نمی‌رسد. پیشرفت‌های آینده در حوزه یادگیری عمیق و تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌تواند دقت ابزارهای شناسایی را افزایش دهد.
علاوه‌براین، همکاری بین شرکت‌های فناوری، رسانه‌ها و نهادهای قانونی ضروری است. ایجاد پایگاه‌های داده مشترک و استانداردهای بین‌المللی می‌تواند فرآیند راستی‌آزمایی را تسهیل کند. در نهایت، این مشارکت جمعی است که می‌تواند فضای اطلاعاتی را امن‌تر و شفاف‌تر سازد.
در این میان، استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی سلاح اصلی انسان خواهد بود؛ چون انسان نمی‌تواند به‌تنهایی میلیاردها محتوای تولیدشده توسط دیگر ابزار AI را بررسی کند. به عبارت دیگر، فقط کامپیوترها هستند که می‌توانند به نبرد کامپیوترها ببرند.
آیا واقعاً می‌توان به اطلاعات چت جی پی تی اعتماد کرد؟ حقیقت پشت پرده دقت و صحت این هوش مصنوعی را در این مقاله بررسی کنید!
جمع بندی
جهان به سرعت پیشرفت می‌کند. این پیشرفت اشتباهات و چالش‌هایی را به همراه می‌آورد که گاهی جلوگیری از آن‌ها غیرممکن است. بااین‌حال، اگر شانسی برای عبور از این چالش‌ها وجود داشته باشد، باید آن را در ابزار نوینی مانند هوش مصنوعی جستجو کرد. در این مقاله با اهمیت شناسایی اخبار جعلی با هوش مصنوعی، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیشرفت بشر اشاره کردیم. برای حل این چالش نیز ابزارهای مختلفی را معرفی کردیم که توصیه می‌کنیم که حداقل نسخه ایرانی این ابزار، یعنی هوشا را امتحان کنید.